Schildklier geassocieerde oogkasziekte of Graves-orbitopathie

Patiënten die lijden aan een te snelwerkende schildklier (zgn. hyperthyreoïdie) en de bijbehorende oogkasziekte (Graves-orbitopathie) veroorzaakt door een ontstekingsreactie van de omliggende weefsels van het oog, kunnen zeer uitpuilende ogen vertonen, ook wel exophthalmus genoemd. De ogen zijn in feite te ver naar voren komen te staan vanwege de toename van zowel het vet en de dikte van de oogspieren in de oogkas, hetgeen het oog naar voren duwt. Een ander mogelijk teken van Graves orbitopathie is een zichtbaar deel van het wit van het oog boven de iris (het gekleurde deel van onze ogen), sclerale show genaamd, veroorzaakt door terugtrekking van het bovenste ooglid als gevolg van een ontstekingsreactie in van de spier van het bovenooglid die het ooglid naar boven beweegt. Ook roodheid van de ogen, irritatie, gevoel alsof er iets in het oog zit en dubbelzien zijn mogelijke tekenen van Graves orbitopathie. In de actieve fase van de ziekte kunnen de ogen ook erg rood zijn, en het nasale gedeelte van het oog kan een dikke roze of rode structuur vertonen, die normaal gesproken nauwelijks zichtbaar is. Bovendien kan men een snelle toename van overhangende bovenoogleden of onder ooglid wallen ervaren, vanwege de grote toename van vet in de oogkas dat naar voren komt door het orbitale septum, een bindweefsellaag, in de bovenste en onderste oogleden.

Voor bijna al deze functionele en esthetisch lastige problemen zijn er medische en chirurgische procedures die de opgetreden veranderingen voor een groot deel kunnen corrigeren of maskeren. Hieronder staan ​​de meest voorkomende interventies in de meest voorkomende chronologische volgorde weergegeven.

• Orbita decompressie. Bij deze procedure kunnen de ogen weer naar achteren worden gebracht door bot en vet uit de oogkas te verwijderen en zo meer ruimte in de orbita te maken zodat het oog zijn anatomische positie kan innemen.
• Strabisme operatie. Een afwijkende stand van de ogen wordt scheelzien genoemd. Bij de oogkasziekte van Graves gebeurt dit primair als gevolg van een toename van de extra-oculaire spierdikte, wat leidt tot een verandering in hun beweging. En wanneer dit asymmetrisch gebeurt of wanneer de patiënt bijvoorbeeld naar boven probeert te kijken, veroorzaakt dit dubbelzien. Wanneer strabisme niet aanwezig is vóór een orbita decompressie, kan het daarna wél secundair optreden, omdat tijdens de decompressiechirurgie de inhoud en dynamiek van de orbitale weefsels veranderen. Een scheelziensoperatie kan het storende dubbelzien gelukkig bijna altijd oplossen. Deze ingreep bestaat uit het verplaatsen van een of meer oogspieren om de ogen beter in één lijn te brengen en ze naar behoren te laten samenwerken.
• Procedures voor het verlagen van het bovenste ooglid. Er zijn verschillende manieren om het bovenooglid te laten zakken waarvan we hier de twee meest voorkomende technieken noemen. Als het terugtrekken van het bovenste ooglid niet ernstig is, kan het relatief eenvoudig verwijderen van een kleine spier in de binnenkant van het ooglid, de Müller spier, voldoende zijn. In gevallen waarin het terugtrekken van het bovenste ooglid ernstiger is, kan de levatorspier (zie het gedeelte over Ptosis) die de positie van het bovenste ooglid en zijn opwaartse beweging verzorgd, gedeeltelijk of volledig vrijgemaakt worden om het ooglid naar een meer fysiologische positie te laten zakken.
• Verhoging van het onderste ooglid. Doordat het te ver naar voren staande oog tegen het onderooglid duwt, kan het onderste ooglid soms te laag komen te staan. Het onderste ooglid kan worden verhoogd door de spier van het onderste ooglid los te maken en een stukje donorweefsel of het eigen kraakbeen van de patiënt in te brengen om het volume van het onderste ooglid te vergroten en als zodanig te verhogen. Interventies zoals een canthoplastiek en tarsoraphie kunnen het effect van procedures voor het verhogen van het onderste ooglid verder versterken om uiteindelijk een bevredigend functioneel en esthetisch herstel te bereiken.